Koffie is voor velen onmisbaar in hun ochtendritueel. Ook ik kan mijn dag niet goed beginnen zonder koffie. Maar wat gebeurt er eigenlijk met ons lichaam wanneer we genieten van een kopje koffie? In dit artikel ga ik dieper in op de werking van koffie en wat het precies doet met je lichaam.

Koffie doet veel met je: je krijgt er energie van en het is ontzettend lekker, maar ook een tikje verslavend. Ben je nieuwsgierig naar de wetenschap achter dat vertrouwde kopje koffie en wat koffie nog meer met je doet? Blijf dan vooral lezen.

Belangrijke punten:

  • Je lichaam absorbeert snel koffie en verhoogt je adrenalineproductie, wat leidt tot een verhoogde bloeddruk en hartslag.
  • Cafeïne in koffie blokkeert adenosinereceptoren in je hersenen, waardoor je je wakkerder en alerter voelt.
  • Koffie kan je stemming beïnvloeden door de productie van neurotransmitters, zoals dopamine en serotonine, te stimuleren.
  • Regelmatige koffieconsumptie kan bijdragen aan de gezondheid door het risico op bepaalde ziekten te verminderen, maar overmatige consumptie kan leiden tot negatieve effecten zoals slaapproblemen en nervositeit.

De impact van koffie op je lichaam

Zodra je je lippen aan een kop dampende koffie zet, begint er een proces in je lichaam. Maar wat gebeurt er precies?

Wat is cafeïne?

Allereerst is het belangrijk om te kijken naar cafeïne, want dit stofje in koffie heeft veel invloed op je lichaam.

Cafeïne is een stimulerende stof die vaak wordt aangetroffen in koffie, thee, frisdranken en sommige voedingsmiddelen en medicijnen.1Voedingscentrum (n.d.). 'Cafeïne'

Deze stof heeft een opwindend effect op het centrale zenuwstelsel, wat leidt tot diverse reacties in het lichaam.

Bij de eerste slok begint je lichaam de cafeïne te absorberen via je maag en dunne darm. Binnen 45 minuten na je eerste slok absorbeert je lichaam al 99% van de cafeïne.2Institute of Medicine (US) Committee on Military Nutrition Research, Caffeine for the Sustainment of Mental Task Performance: Formulations for Military Operations (2001). 'Pharmacology of Caffeine.' 

Maar hoe snel je lichaam de cafeïne ook opneemt, het afbreken ervan duurt wat langer. Je metabolisme heeft ongeveer 3 tot 5 uur nodig om de helft van de cafeïne af te breken, afhankelijk van hoe snel het werkt.3D.P. Evatt, R.R. Griffiths, Encyclopedia of Human Nutrition (2013). 'Caffeine'

Wil je meer weten over hoe lang cafeïne werkt? Lees dan hier meer.

Hoe reageert je lichaam op cafeïne?

Het effect van cafeïne verschilt van persoon tot persoon, afhankelijk van factoren zoals leeftijd, gewicht en tolerantie. Een van de meest opvallende effecten van cafeïne is het tijdelijk verminderen van vermoeidheid en het verhogen van alertheid en concentratie.

Hoe komt het dat cafeïne vermoeidheid vermindert en alertheid verhoogt? Simpel: door de productie van dopamine en norepinefrine, neurotransmitters die je alertheid en concentratie verhogen.4Ann Pietrangelo, Healthline (2019). 'How Does Dopamine Affect the Body?'

Koffie heeft ook invloed op je haar, maar daar gaat dit artikel niet dieper op in. Als je hier meer over wilt weten, is het interessant om het artikel of koffie goed is voor je haar te lezen.

Vrouw blaast in kopje koffie waar stoom uit komt.

Het effect van koffie op je humeur en stemming

Wist je dat cafeïne ook je stemming kan beïnvloeden? Cafeïne stimuleert de productie van bepaalde neurotransmitters, zoals dopamine en serotonine, die bijdragen aan gevoelens van geluk en welzijn. Er zijn zelfs studies die suggereren dat regelmatige koffieconsumptie het risico op depressie kan verminderen.5Wang et al., The Australian and New Zealand journal of psychiatry (2016). 'Coffee and caffeine consumption and depression: A meta-analysis of observational studies.' 

Tegelijkertijd is er een verband tussen koffieconsumptie en angststoornissen. Te veel cafeïne kan leiden tot nervositeit en rusteloosheid, wat angstgevoelens kan verergeren. Het is dus belangrijk om je koffieconsumptie in de gaten te houden.

Koffie en gezondheid

Regelmatige koffieconsumptie heeft ook een aantal gezondheidsvoordelen. Koffie zit vol antioxidanten die kunnen helpen bij het bestrijden van ontstekingen en het beschermen van je cellen tegen schade.

Daarnaast blijkt uit onderzoek dat koffie gezondheidsvoordelen met zich mee brengt, zoals een lager risico op vroegtijdig overlijden, hartaandoeningen, kanker, diabetes type 2, ziekte van Parkinson en dementie.6Colleen Frankhart, Rush (n.d.). 'Health Benefits of Coffee'

De nadelen van koffie op je lichaam

Hoewel cafeïne voordelen biedt zijn er ook mogelijke nadelen. Cafeïne kan namelijk de hartslag en bloeddruk verhogen, wat bij sommige mensen tot ongewenste bijwerkingen leidt.7Voedingscentrum (n.d.). 'Cafeïne'

Daarnaast komen slaapproblemen door koffie ook voor, vooral bij mensen die cafeïne 's avonds consumeren. Dit komt doordat cafeïne de slaap verstoort en de kwaliteit ervan vermindert.8Catharine Paddock, Medical News Today (2013). 'Caffeine can disrupt sleep hours later'

Cafeïneafhankelijkheid en verslaving

Net als bij veel medicijnen is het mogelijk tolerantie voor cafeïne op te bouwen. Dit betekent dat je gewend raakt aan de effecten van cafeïne op je lichaam en dat je grotere hoeveelheden moet innemen om dezelfde effecten te voelen.

Als je afhankelijk bent van cafeïne en je stopt met de consumptie ervan, kun je ontwenningsverschijnselen krijgen. Denk aan vermoeidheid, een slecht humeur, aanhoudende hoofdpijn, zweten en spanning.

Symptomen van cafeïneontwenning kunnen binnen 12 tot 24 uur beginnen en kunnen ongeveer zeven dagen aanhouden.9Better Health Channel (n.d.). 'Caffeine'

De makkelijkste manier om de afhankelijkheid van cafeïne te doorbreken, is door de hoeveelheid koffie die je drinkt geleidelijk te verminderen. Dit geeft je zenuwstelsel de tijd om zich aan te passen aan het functioneren zonder cafeïne.

Het is dus handig om een goede koffiemachine te hebben die de koffiesterkte kan aanpassen aan je persoonlijke voorkeur.

Kopje koffie met een figuurtje van melk erin.

Wanneer moet je een arts raadplegen over je koffieconsumptie?

Zoals met alles, is te veel van het goede slecht. Te veel koffieconsumptie kan leiden tot verschillende gezondheidsproblemen, maar hoe weet je of je te veel koffie drinkt?

Symptomen variëren van milde hoofdpijn, frequent urineren, uitdroging en rusteloosheid tot ernstigere symptomen, zoals duizeligheid, trillende handen, hartkloppingen en paniekaanvallen. Ook kun je last krijgen van je spijsvertering als je koffie drinkt op een lege maag.

Ervaar je deze symptomen en denk je dat je koffieconsumptie ze veroorzaakt, dan is het misschien tijd om je gewoonten te heroverwegen. Klik op de link als je wilt weten hoeveel koffie per dag goed is voor je.

Conclusie

De effecten van koffie variëren van persoon tot persoon, afhankelijk van factoren als leeftijd, gewicht, genetica en tolerantie. Koffie, en vooral cafeïne, heeft doorgaans invloed op ons zenuwstelsel, onze stemming en ons energieniveau. Het heeft zelfs invloed op het risico op bepaalde ziekten.

Consumeer koffie met mate en wees je bewust van de mogelijke gevolgen, vooral als je gevoelig bent voor cafeïne of als je slaapproblemen ervaart. Het is raadzaam om naar je lichaam te luisteren en je koffieconsumptie aan te passen als je negatieve effecten ervaart.

Krijg je zin in koffie na het lezen van dit artikel? Met een goede espressomachine of een volautomatische koffiemachine kun je op elk moment van de dag verse koffie zetten en je lichaam voorzien van deze energieboost. Laat je koffie toch liever eventjes staan? Er zijn genoeg cafeïnevrije opties. Bedankt voor het lezen!

Was dit artikel behulpzaam?

Bronnen